Bilans składników pokarmowych i plan nawozowy

Celem firmy Agro-Efekt jest zapewnienie profesjonalnych usług naszym klientom. Usług, dzięki którym mogliby realizować swoje cele, czyli między innymi osiągnąć możliwie jak najwyższe plony. Czynnikiem, który odpowiada za ok. 30% wysokości plonu, jest nawożenie. Pozostałe czynniki takie jak np. właściwa ochrona roślin, czy uprawa gleby mają mniejszy wpływ na przyrost plonu, niż zaspokojenie potrzeb nawozowych rośliny. Ze względu na to, firma Agro-Efekt zapewnia usługi w zakresie doradztwa nawozowego. Teraz również w zakresie układania profesjonalnych bilansów i planów nawozowych oraz map aplikacyjnych, dzięki specjalistom zatrudnionym w Centrum Operacyjnym Agro-Efektu.

Czym jest bilans nawozowy i plan nawozowy?

Celem planu nawozowego jest przede wszystkim obliczenie na podstawie bilansu właściwych dawek nawozów, jakie powinny trafić na pole, żeby uzupełnić zasoby glebowe i tym samym umożliwić optymalny wzrost roślin. Dodatkowo plan ułatwia pracę rolnika, który znając właściwe ilości i proporcje nawozów, jakie powinien zastosować, jest w stanie lepiej zaplanować ich zakup oraz zastosowanie. Jednak, żeby to zrobić prawidłowo, konieczne jest wzięcie pod uwagę wielu czynników. 

Doradca, by móc opracować bilans i plan potrzebuje informacji o:

Powyższe wiadomości są zbierane od klienta. Jeśli klient nie ma badań zasobności gleby, to firma Agro-Efekt zapewnia usługi również w tym zakresie. Na podstawie technologii GPS pobierane są próbki gleby, a po ich analizie chemicznej wyniki są zestawiane w formie graficznej.

Ponadto doradca przygotowujący plan lub bilans nawozowy musi znać dane z fachowej literatury i wiedzieć ile:

• dany gatunek jest w stanie pobrać danego składnika pokarmowego w czasie sezonu wegetacyjnego, 
• wynoszą wskaźniki przyswajalności różnych nawozów, 
• ile azotu może się uwolnić w procesie mineralizacji 
• azotu można dostarczyć wraz z nawozami naturalnymi oraz znać obowiązujące przepisy w tym zakresie. 

Prawidłowe obliczenie dawek nawozów nie jest wobec tego łatwym zadaniem. 

Mając te informacje, doradca przygotowuje czytelny plan nawozowy. Przygotowany plan ma formę tabeli. 

Przykładowe tabele dotyczące bilansu i planu nawozowego zostały zamieszczone na następnych stronach. Bilans nawozowy (Tabela 1) po lewej stronie zawiera informację, której działki rolnej i uprawy jakiej rośliny dotyczy dany bilans. Po prawej stronie zawiera kolumny z symbolami makroskładników, czyli składników pokarmowych potrzebnych roślinie w dużych ilościach. Od lewej są to azot (N), fosfor (P2O5), potas (K2O), magnez (MgO) i siarka (S). Wartości pod symbolem zawierają informację, ile kilogramów danego składnika stracono (lub uzyskano). Na tej podstawie rolnik może samodzielnie wyliczyć, ile kg nawozu będzie potrzebował. Należy jednak wziąć pod uwagę, że 1 kg składnika pokarmowego nie odpowiada 1 kg nawozu (ponieważ nawóz zawiera określony procent czystego składnika). Ponadto przyswajalność składników z nawozu nie wynosi 100%.

Przykładowy bilans nawozowy:

Plan nawozowy (Tabela 2) poza informacjami zamieszczonymi w bilansie nawozowym zawiera już wyliczone dawki odpowiednio dobranych nawozów oraz orientacyjne koszty nawożenia.

Przykładowy plan nawozowy:

Kto powinien mieć plan nawożenia?

Plan nawożenia wszystkimi makroskładnikami niezbędnymi dla roślin, powinien mieć każdy rolnik, który: 

• nie chce przepłacać, aplikując nawozy w nadmiarze, 
• chce mieć wysokie plony,  
• chce utrzymać wysoką zasobność gleby w składniki pokarmowe. 

Należy pamiętać, iż pomimo że prawo wymaga jedynie planu nawozowego dla azotu, to inne składniki pokarmowe wpływają na jego wykorzystanie i są tak samo niezbędne dla roślin. Powinny wobec tego być zastosowane w odpowiednich ilościach i proporcjach, biorąc pod uwagę potrzeby rośliny.

Kto powinien mieć plan nawożenia azotem? 

Do sporządzenia planu nawożenia azotem zobowiązuje rolników rozporządzenie z dnia 5 czerwca 2018 roku. Dotyczy ono „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”.

Plan nawożenia azotem jest obowiązkowy dla gospodarstw powyżej 100 ha lub 50 ha upraw intensywnych. Do upraw intensywnych zaliczają się wszystkie uprawy wymienione w załączniku 7 rozporządzenia np. uprawa pszenicy powyżej 120 kg N/ha lub kukurydzy powyżej 160 kg N/ha. 

Ponadto zobowiązani do opracowania są także:

• hodowcy utrzymujący więcej niż 60 DJP inwentarza (wg stanu średniorocznego)
• Producenci drobiu utrzymujący powyżej 40 tys. stanowisk
• Producenci trzody chlewnej utrzymujący ponad 2000 sztuk o masie powyżej 30 kg lub 750 stanowisk dla macior

Do posiadania planu nawożenia azotem są również zobowiązani rolnicy kupujący nawóz naturalny, lub produkty po fermentacyjne do bezpośredniego wykorzystania od wyżej wymienionych hodowców, lub importujący go z innych państw. 

Producenci rolni powinni wykonywać taki plan co roku i przechowywać go przez trzy lata, na potrzeby kontroli.

Konsekwencje błędów w planie nawozowym:

Jeśli plan zostanie wykonany przez osobę, która nie posiada wymaganej wiedzy, rolnik naraża się nie tylko na niskie plony, ale także na liczne negatywne efekty takich działań.

Jeśli dawka nawozu będzie zbyt wysoka to:

• Ograniczy wydajność uprawy, ponieważ składnik w nadmiarze również ogranicza plonowanie, w szczególności przy nawożeniu jednostronnym
• Rolnik będzie stratny finansowo, ponieważ znaczna część nawozu zostanie wymyta z gleby ze względu na to, że rośliny są w stanie pobrać tylko określoną ilość składnika. Natomiast gleba jest w stanie zatrzymać tylko określone formy i do pewnej ilości. Pozostała część nawozów zostanie wymyta z gleby.
• Zanieczyszczone zostanie środowisko naturalne w związku z wymyciem składnika pokarmowego do wód gruntowych i dalej do rzek i jezior.
• Rolnik narazi się na kary finansowe.

Natomiast w przypadku zbyt niskiej dawki:

• Gleba będzie się stopniowo wyjaławiać,
• Wysokość plonów będzie spadać, ze względu na niedobór składników pokarmowych.

Zyski z realizacji bilansów i planów nawozowych:

Zyski z wykorzystania planów nawozowych nie są jedynie teoretyczne. Zastosowanie prawidłowo wykonanego planu nawożenia skutkuje wzrostem plonowania, co zostało udowodnione nie tylko w ośrodkach badawczych, ale również w praktyce rolniczej. Poniżej zestawiono wysokość plonów z  ponad 1000 hektarowego gospodarstwa, znajdującego się w powiecie Namysłowskim.

Na poniższym wykresie (Wykres 1) zestawiono wysokość plonów dla zbóż ogółem, rzepaku i kukurydzy. Słupki po lewej stronie  odpowiadają wysokości plonu w dt/ha w latach 2008-2013, przed wprowadzeniem bilansu i planu nawożenia. Słupki po prawej stronie odpowiadają wysokości plonu w dt/ha po ich zastosowaniu w latach 2014-2019. Jak wynika z wykresupo zastosowaniu się do planu nawozowego wzrosły plony.

Ochrona środowiska

Jak już wspomnieliśmy, realizowanie planów nawozowych jest korzystne nie tylko ze względów ekonomicznych, ale także ze względów środowiskowych. Jest to główny powód, dla którego powstało prawo limitujące zużycie nawozów azotowych. Azot jest czynnikiem zwiększającym żyzność, lecz nie tylko gleby, ale także wód, jeśli zostanie z gleby wymyty (innym składnikiem zwiększającym żyzność wód jest fosfor). 

W wodach żyznych zaczynają się intensywnie rozwijać sinice i wodne rośliny zielne takie jak rzęsa wodna. Powoduje to spadek zawartości tlenu w wodzie i wzrost zawartości substancji toksycznych. Do głównych konsekwencji wynikających z tej sytuacji należy śmierć wielu gatunków ryb i ogromne koszty oczyszczania wód do celów spożywczych i przemysłowych. Koszty ponoszone w celu poprawy jakości wód obciążają wszystkich mieszkańców naszego kraju.

Jednak skutki można odczuć także lokalnie, ponieważ takie wody mają nieprzyjemny zapach roznoszący się po całej okolicy i nie nadają się na kąpieliska. Zanieczyszczenie wód w bliskim otoczeniu może bezpośrednio wpłynąć na jakość życia samego rolnika i jego sąsiadów.

Podsumowanie

Opracowanie i zastosowanie się do planu nawozowego jest jedną z najlepszych metod na osiągnięcie maksymalnej efektywności i opłacalności nawożenia. 

Dzięki współpracy z Centrum Operacyjnym firmy Agro-Efekt, każdy klient może uzyskać:

• Przedsiewne plany i bilanse nawozowe dla wszystkich makroskładników,
• Wymagane dla wielu gospodarstw plany nawożenia azotem wg obowiązujących przepisów,
• Możliwość profesjonalnego pobierania próbek gleby w oparciu o technologię GPS,
• Zestawienia wyników analizy chemicznej gleb w formie graficznej,
• Dostęp do map aplikacyjnych,
• Dostęp do narzędzi pomagających w zarządzaniu uprawami jak Raport Stanu Pola,
• Dostęp do informacji na temat aktualnych zagrożeń chorobami i szkodnikami w uprawach,
• Dostęp do stacji pogodowych,

Zapraszamy do umówienia się na rozmowy z naszymi doradcami z Centrum Operacyjnego. Chętnie odpowiemy na wszystkie pytania naszych klientów. Wiedza naszych ekspertów pozwoli na znalezienie najlepszych rozwiązań pomagających osiągać nie tylko wysokie zyski z rolnictwa, ale i zadbać o warsztat rolniczy. 

Zapraszamy do kontaktu:

Wojciech Cieciura
tel.: 667662 934

Magdalena Ossowska
tel.: 507 447697

Krzysztof Bochniak
tel.: 605788 975